Wizyta studyjna w Portugali- dzień trzeci

PORTIMÃO – MIASTO SARDYNEK I TURYSTYCZNY RAJ (III DZIEŃ WIZYTY STUDYJNEJ W PORTUGALII)

Podróż w środę, 17 maja, do pierwszego odwiedzanego miejsca nie trwała długo. Przedpołudnie tego dnia spędziliśmy w mieście-gminie Portimão, gdzie nasza grupa miała zapewnione noclegi podczas całej wizyty studyjnej. Portimão to największe miasto zachodniej części Algarve, czyli wyjątkowego nadmorskiego regionu, mieszczącego się na południu Portugalii. Portimão liczy obecnie ponad 50 tys. mieszkańców, a jego głównymi atrakcjami, przyciągającymi rzesze turystów są krystalicznie czyste wody Oceanu Atlantyckiego oraz rozległe, piaszczyste plaże na czele z niezwykle popularną – Praia da Rocha.

Miasto było kiedyś ważnym węzłem handlowym dla towarów przewożonych na statkach pomiędzy Afryką a południowo-zachodnią częścią Europy. W latach 60 – tych nastąpił prawdziwy „boom” związany z połowem i przetwórstwem tuńczyka. Portimão stało się w tamtych czasach prawdziwym potentatem w zaopatrywaniu świata w rozmaite produkty z tej smacznej ryby. Obecnie przemysł rybny odbywa się tu na dużo mniejszą skalę, ustępując miejsca rozwiniętej infrastrukturze turystycznej. Portimão żyje bowiem turystyką i jego rozwój odbywa się w kierunku wyznaczanym przez potrzeby, pragnienia i wymagania turystów lub po prostu przybyszów z innych krajów, wybierających  nadbrzeżne obszary Algarve jako miejsce do życia.

Z samego rana spotkaliśmy się z przedstawicielami GAL Pesca do Barlavento do Algarve (tłum. LGD Rybołówstwo w Zachodniej Części Algarve). Organizację działającą na rzecz rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność reprezentowała Lina Oliveira. Działania Stowarzyszenia skupiają się na zwiększeniu zatrudnienia i spójności terytorialnej poprzez promowanie wzrostu gospodarczego, włączenia społecznego i tworzenia miejsc pracy oraz wspieranie zdolności do zatrudnienia i mobilności pracowników w społecznościach nadbrzeżnych i śródlądowych zależnych od rybołówstwa i akwakultury, w tym dywersyfikacji działalności w rybołówstwie i innych sektorach gospodarki morskiej. GAL Pesca do Barlavento do Algarve zrzesza siedem nadmorskich hrabstw (odpowiednik powiatów) i aż dwadzieścia nadmorskich gmin.

Wraz z przewodnikiem zwiedziliśmy niezwykle ciekawe Museu de Portimão, które według publikacji “Revisiting Museums of Influence” wydanej przez Routledge Area Studies mieści się wśród 50 najbardziej wpływowych w Europie. Muzeum znajduje się w budynku dawnej przetwórni rybnej i umożliwia zwiedzającym podziwianie historycznych zasobów w nowoczesnym otoczeniu i stylu. Naszą szczególną uwagę zwróciła przestrzeń „Vida industrial e o desafio do mar” (tłum. „Życie przemysłowe i wyzwania morza”). Ta główna wystawa Muzeum w Portimão podkreśla ciężką pracę kobiet i mężczyzn w rybołówstwie oraz drogę produktu (m.in. sardynek) od morza do domu aukcyjnego, a potem między halami przetwarzania surowca, aż do puszki konserwowej. Dzięki wirtualnym spacerom udostępnionym na stronie Muzeum, każdy zainteresowany może zapoznać się lub tak jak w naszym przypadku, wrócić wspomnieniami do wnętrza wystaw: Visita Virtual „Senhor Drone” (museudeportimao.pt)

Niezwykle ważna z punktu widzenia pracowników Muzeum jest także rekonstrukcja i odbudowa starych łodzi rybackich w celu ich późniejszej muzealizacji, które stanowią wyjątkowe świadectwo lokalnego dziedzictwa morskiego. Tuż obok Muzeum Portimão, w specjalnie do tego celu zbudowanej strefie, znajduje się przestrzeń stoczniowa, w której zaprezentowano nam kilka łodzi poddanych restauracji. Statki te będą stanowić kolejne eksponaty muzeum, odwiedzane przez lokalną społeczność i turystów. Przedsięwzięcia związane z odnową łodzi są czasochłonne i kosztowne, ale z pewnością korzystnie wpływają na zachowanie dziedzictwa lokalnego oraz generują dodatkowe zatrudnienie wśród lokalnej społeczności.

Po wizycie w muzeum odwiedziliśmy „Antiga Lota de Alvor – Espaço Polivalente” – dawny targ rybny w Alvor z symbolicznym budynkiem aukcji, który z inicjatywy lokalnej społeczności i gminy Portimão stał się przestrzenią wielofunkcyjną i niewątpliwie turystyczną atrakcją. Nieruchomość ta symbolizuje jeden z głównych panteonów dziedzictwa rybackiego, historycznego i kulturowego wioski. Projekt rewitalizacji nabrzeża miał na celu przywrócenie, konserwację i ożywienie budynku, umożliwiając mu dynamizację kulturową, jako wkład w utrwalanie wiedzy i przekazywanie dziedzictwa regionu.

Trzeci dzień wizyty studyjnej koncentrował się na rybołówstwie, więc nie mogło zabraknąć charakterystycznych dla regionu sardynek także na lunch. Posiłek zjedliśmy w Retiro do Peixe Assado – restauracji znajdującej się w dawnym stoczniowym magazynie, z łodzią rybacką w jadalni. Serwuje się tam głównie świeże ryby i owoce morza z grilla węglowego.

Środowe popołudnie spędziliśmy w miasteczku Silves – mauretańskiej stolicy Algarve. Silves było niegdyś prehistoryczną osadą, która zostawiła po sobie liczne, wartościowe pamiątki odkrywane po dziś dzień przez archeologów oraz badaczy. W IX-XII w. (epoce mauretańskiej), dawna stolica Algarve była twierdzą i ważnym ośrodkiem handlowym. Z masywnego i okazałego zamku  „Castelo de Silves” z czerwonej cegły Maurowie bronili całego regionu, a z portu wypływały statki kierujące się w dół rzeki Arade, aby handlować z Afryką Północną. Uczestnicy wizyty studyjnej doświadczyli obecnej atmosfery Silves – spokojnej i niespiesznej, w której pozostałości znamiennej przeszłości widoczne są w każdym zakątku miasta. Wymienić tu można chociażby imponującą Katedrę Se, ufortyfikowane bramy, pełne uroku i stromych uliczek stare miasto, czy Most Ponte Romana.

W drodze powrotnej do hotelu przejechaliśmy przez Serra de Monchique, czyli górzysty obszar o wielkiej różnorodności roślin i łagodnym klimacie. To właśnie tu, wśród szumiących eukaliptusów, dębów korkowych (będących jedną z najsłynniejszych wizytówek regionu) i aromatycznych sosen – powstało  malownicze miasteczko Monchique. Najwyższym szczytem gór, wznoszącym się na 902 m n.p.m., jest Foia. Widok ze szczytu, mimo padającego deszczu, był niezapomnianym przeżyciem. Z jednej strony mogliśmy rozkoszować się widokiem  na przylądek São Vicente, a z drugiej na Faro i rozległy półokrąg gór. Wzgórza Serra de Monchique oferują liczne punkty pozwalające na podziwianie naprawdę baśniowej panoramy na Algarve, ocean i zielone połacie roślinności, obficie pokrywającej zbocza. Turyści znajdą tu także niezliczone trasy idealne do spacerów, trekkingu czy miejsca przeznaczone do wspinaczki.